Jak prawidłowo przygotować wniosek o powrót dziecka w trybie Konwencji Haskiej?

Uprowadzenie dziecka za granicę przez jednego z rodziców to sytuacja, która wywraca życie do góry nogami. W naszej praktyce adwokackiej w Poznaniu spotykamy się z takimi przypadkami coraz częściej, co niestety odzwierciedla globalny trend zwiększonej mobilności i związków międzynarodowych. Gdy dochodzi do takiego dramatycznego wydarzenia, kluczowym narzędziem prawnym staje się Konwencja Haska, a skuteczność jej zastosowania w dużej mierze zależy od prawidłowego przygotowania wniosku o powrót dziecka.

Gdzie złożyć wniosek o powrót dziecka?

Pierwszą decyzją, przed którą staje rodzic chcący odzyskać uprowadzone dziecko, jest wybór właściwego organu, do którego należy skierować wniosek. Z naszego doświadczenia w prowadzeniu spraw rodzinnych w Poznaniu wynika, że wielu rodziców jest zdezorientowanych i nie wie, gdzie szukać pomocy.

Konwencja Haska daje dwie możliwości:

1. Złożenie wniosku do organu centralnego państwa, w którym mieszka wnioskodawca

   W Polsce organem centralnym jest Ministerstwo Sprawiedliwości, a dokładniej specjalna komórka w ramach Departamentu Współpracy Międzynarodowej i Prawa Europejskiego. Ministerstwo zajmuje się przekazaniem wniosku do organu centralnego państwa, gdzie przebywa dziecko.

2. Złożenie wniosku bezpośrednio do właściwego sądu państwa, na którego terytorium dziecko przebywa w wyniku bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania (art. 8 i art. 29 Konwencji)

Jako adwokat zajmująca się sprawami rodzinnymi w Poznaniu, najczęściej doradzam klientom pierwszą opcję. Postępowanie za pośrednictwem polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości zazwyczaj jest prostsze dla rodzica, który już zmaga się z ogromnym stresem. Ministerstwo przejmuje ciężar komunikacji z organami zagranicznymi, co znacznie upraszcza całą procedurę.

Ta sama zasada dotyczy wniosku o ochronę wykonywania prawa do odwiedzin, jeśli takowy jest składany zamiast lub obok wniosku o powrót dziecka.

Co powinien zawierać wniosek o powrót dziecka?

Zgodnie z art. 8 Konwencji Haskiej, wniosek o pomoc w zapewnieniu powrotu dziecka powinien zawierać następujące elementy:

1. Informacje dotyczące tożsamości wnioskodawcy (rodzica lub opiekuna żądającego powrotu dziecka)

   W naszej praktyce adwokackiej zawsze zalecamy, by dołączyć kopię dokumentu tożsamości, a także dokumenty potwierdzające stosunek pokrewieństwa z dzieckiem.

2. Informacje dotyczące tożsamości dziecka

   Tu niezwykle ważne jest podanie jak najpełniejszych danych, łącznie z aktualnym zdjęciem dziecka. W jednej z prowadzonych przez nas spraw w poznańskiej kancelarii, właśnie szczegółowy opis wyglądu dziecka pomógł w jego szybkiej lokalizacji.

3. Datę urodzenia dziecka, jeśli jest to możliwe do ustalenia

   Ten element może wydawać się oczywisty, ale pamiętam sprawę, gdzie rodzic w stresie podał błędną datę urodzenia, co niepotrzebnie opóźniło procedurę.

4. Informacje dotyczące osoby, co do której istnieje domniemanie, że uprowadziła lub zatrzymała dziecko

   Warto tu podać wszelkie znane dane kontaktowe, informacje o miejscu pracy, rodzinie czy znajomych za granicą. Niekiedy pozwala to szybciej zlokalizować dziecko.

5. Podstawy, na które powołuje się wnioskodawca, żądając powrotu dziecka

   Jest to kluczowy element wniosku. W naszej poznańskiej praktyce adwokackiej zawsze poświęcamy temu punktowi szczególną uwagę. Należy tutaj wykazać, że wnioskodawca faktycznie wykonywał władzę rodzicielską przed uprowadzeniem oraz że uprowadzenie nastąpiło bez jego zgody i wbrew prawu miejsca stałego pobytu dziecka.

6. Wszelkie dostępne informacje dotyczące miejsca przebywania dziecka oraz tożsamości osoby, co do której istnieje domniemanie, że dziecko z nią przebywa

   Im więcej szczegółów, tym lepiej. Bywa, że rodzice dysponują adresem, numerem telefonu czy informacjami o szkole, do której uczęszcza dziecko po uprowadzeniu.

Jakie dokumenty warto dołączyć do wniosku?

Dobrze przygotowany wniosek nie ogranicza się tylko do podstawowych informacji. Z mojego doświadczenia jako adwokat od spraw rodzinnych wynika, że warto go uzupełnić o dodatkowe dokumenty, które mogą wzmocnić argumentację i przyspieszyć procedurę.

Do wniosku można dołączyć lub uzupełnić go o:

1. Uwierzytelnione odpisy jakiegokolwiek orzeczenia lub ugody, przydatne dla sprawy

   Może to być orzeczenie o władzy rodzicielskiej, plan wychowawczy uzgodniony między rodzicami, czy jakiekolwiek inne dokumenty potwierdzające prawa wnioskodawcy wobec dziecka.

2. Zaświadczenie lub poświadczone oświadczenie pochodzące od organu centralnego lub innej właściwej władzy państwa stałego miejsca pobytu dziecka lub osoby kompetentnej, dotyczące przepisów ustawodawstwa tego państwa w tym zakresie

   Ten punkt często sprawia trudność. W praktyce chodzi o dokument potwierdzający, jak w państwie stałego pobytu dziecka uregulowana jest kwestia władzy rodzicielskiej. W Polsce takie zaświadczenie może wydać Ministerstwo Sprawiedliwości.

3. Wszelkie inne przydatne dokumenty

   Ta kategoria jest bardzo szeroka. Z naszego doświadczenia w sprawach rodzinnych w Poznaniu wynika, że warto dołączyć:

   • Zdjęcia dokumentujące relację rodzica z dzieckiem
   • Korespondencję potwierdzającą brak zgody na wyjazd
   • Dokumenty szkolne i medyczne dziecka
   • Bilety lotnicze, jeśli znana jest data wyjazdu
   • Wszelkie dowody na to, że dziecko miało stałe miejsce pobytu w Polsce przed uprowadzeniem

Pamiętam sprawę, w której reprezentowałam ojca, którego 8-letnia córka została zabrana przez matkę do Włoch. Kluczowym dowodem okazały się zdjęcia dziecka z różnych wydarzeń szkolnych w Polsce na przestrzeni lat, które jednoznacznie potwierdzały, że Polska była miejscem stałego pobytu dziecka.

Wymogi formalne wniosku

Poza zawartością merytoryczną, wniosek musi spełniać także określone wymogi formalne:

1. Język dokumentów

   Całość dokumentów, wraz z wnioskiem, sporządza się w języku polskim, a następnie należy przetłumaczyć je na język urzędowy państwa, w którym przebywa dziecko (art. 24 Konwencji).

   W naszej kancelarii przy ul. Mickiewicza w Poznaniu doradzamy klientom, by tłumaczenia zlecać tłumaczom przysięgłym, choć nie zawsze jest to bezwzględnie wymagane przez Konwencję.

2. Termin złożenia wniosku

   Wniosek należy złożyć jak najszybciej z uwagi na treść art. 12 Konwencji. Od chwili uprowadzenia do chwili wpłynięcia wniosku o jego powrót nie powinien upłynąć okres dłuższy niż 12 miesięcy.

   Jest to niezwykle istotny termin, o czym przekonało się wielu naszych klientów. Po upływie roku sąd może odmówić wydania dziecka, jeśli stwierdzi, że przystosowało się ono już do nowego środowiska.

Przebieg postępowania po złożeniu wniosku

Kiedy wniosek jest już prawidłowo przygotowany i złożony, rozpoczyna się właściwe postępowanie. Warto wiedzieć, że:

1. Decyzja o wydaniu dziecka powinna zapaść w przeciągu 6 tygodni od daty wpłynięcia wniosku.

   Niestety, z mojego doświadczenia jako adwokat rodzinny w Poznaniu wynika, że termin ten nie zawsze jest dotrzymywany. Procedury w różnych krajach mogą się znacząco różnić, a niektóre sprawy komplikują się ze względu na obronę podnoszoną przez rodzica, który uprowadził dziecko.

2. W momencie, gdy trwa postępowanie o zwrot dziecka na podstawie Konwencji Haskiej, sądy miejscowe (tj. te, gdzie przebywa uprowadzone dziecko) nie mogą orzekać o władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.

   To bardzo ważna zasada, która uniemożliwia rodzicowi uprowadzającemu szybkie uzyskanie korzystnego dla siebie orzeczenia w kraju, do którego zabrał dziecko.

3. Sprawy o powrót dziecka prowadzone na podstawie przepisów Konwencji nie pociągają za sobą konieczności poniesienia przez wnioskodawców kosztów postępowania sądowego.

   Wnioskodawcę obciąża jedynie koszt ustanowienia pełnomocnika oraz zlecenia tłumaczenia dokumentów. Jest to znaczące ułatwienie, gdyż procedury międzynarodowe mogą być kosztowne.

Najczęstsze błędy przy składaniu wniosku

W naszej praktyce adwokackiej w Poznaniu zaobserwowałyśmy kilka typowych błędów, które rodzice popełniają przy składaniu wniosku o powrót dziecka:

1. Niepełne informacje o miejscu pobytu dziecka

   Zdarza się, że rodzic bagatelizuje ten element, podając tylko ogólne informacje (np. “pojechali do Niemiec”). Tymczasem im dokładniejsze dane, tym szybciej można zlokalizować dziecko.

2. Brak dowodów na wykonywanie władzy rodzicielskiej

   Samo stwierdzenie, że jest się rodzicem, nie wystarczy. Trzeba udokumentować faktyczne wykonywanie opieki nad dzieckiem przed uprowadzeniem.

3. Zbyt późne złożenie wniosku

   Niektórzy rodzice, licząc na polubowne rozwiązanie, zwlekają ze złożeniem wniosku, co może skutkować przekroczeniem rocznego terminu.

4. Niekompletna dokumentacja

   Często spotykam się z sytuacją, gdy rodzic nie dołącza istotnych dokumentów, które mogłyby wzmocnić jego stanowisko.

5. Problemy z tłumaczeniami

   Nieprofesjonalne tłumaczenia dokumentów mogą prowadzić do nieporozumień i opóźnień w postępowaniu.

Przykład z praktyki adwokackiej

Pozwólcie, że podzielę się z Wami historią z naszej kancelarii w Poznaniu, która pokazuje, jak ważne jest prawidłowe przygotowanie wniosku.

Pewnego dnia zgłosił się do nas ojciec, którego 5-letni syn został zabrany przez matkę do Hiszpanii, rzekomo na wakacje. Gdy termin powrotu minął, a matka poinformowała, że zamierzają zostać tam na stałe, ojciec natychmiast podjął działania prawne.

Wspólnie przygotowaliśmy szczegółowy wniosek, dołączając obszerną dokumentację: zdjęcia ojca z synem z ostatnich kilku lat, zaświadczenia ze żłobka i przedszkola w Polsce, korespondencję z matką potwierdzającą, że wyjazd miał być czasowy, a także bilety lotnicze z datą powrotu, które matka zakupiła przed wyjazdem.

Szczególnie istotne okazało się dołączenie wydruku korespondencji SMS, w której matka wprost przyznała, że pierwotnie planowała powrót. Te dowody jednoznacznie wskazywały na bezprawność zatrzymania dziecka w Hiszpanii.

Dzięki kompletnej dokumentacji i szybkiemu działaniu, hiszpański sąd orzekł o powrocie dziecka do Polski w ciągu zaledwie 5 tygodni od złożenia wniosku. Ten przypadek pokazuje, jak istotne jest skrupulatne przygotowanie dokumentacji i szybkie działanie.

Podsumowanie

Przygotowanie wniosku o powrót dziecka w trybie Konwencji Haskiej to zadanie wymagające dokładności i znajomości przepisów. Jako adwokaci specjalizujący się w prawie rodzinnym w Poznaniu, zawsze podkreślamy, że od jakości tego wniosku może zależeć szybkość i skuteczność całej procedury.

Kluczowe elementy to:

• Kompletne informacje o wnioskodawcy, dziecku i osobie, która je uprowadziła
• Szczegółowe dane o miejscu pobytu dziecka
• Dokumenty potwierdzające wykonywanie opieki przed uprowadzeniem
• Profesjonalne tłumaczenia wszystkich dokumentów
• Szybkie działanie, najlepiej w ciągu kilku dni od uprowadzenia

Choć procedura może wydawać się skomplikowana, odpowiednio przygotowany wniosek znacząco zwiększa szanse na szybki powrót dziecka do miejsca jego stałego pobytu.

Jeżeli znalazłeś się w sytuacji, gdy Twoje dziecko zostało uprowadzone za granicę przez drugiego rodzica, nie zwlekaj z podjęciem działań prawnych. Szybkie i profesjonalne przygotowanie wniosku może być kluczowe dla powodzenia całej procedury.

Disclaimer: Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Każda sprawa rodzinna jest indywidualna, dlatego w celu uzyskania szczegółowych informacji zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.

Zapraszamy do Kancelarii Prawa Rodzinnego: Adwokat Michalina Koligot, Adwokat Marta Krzyżanowicz, Adwokat Anna Konrady, Radca prawny Joanna Jędrzejewska ul. Mickiewicza 18a/3, 60-834 Poznań tel. +48 531 335 713 e-mail: kancelaria@prawnikodrozwodu.pl www.prawnikodrozwodu.pl