Rozwodowe ABC
Jak się rozwieść?
Jeżeli trafiłeś na stronę naszej poznańskiej Kancelarii specjalizującej się w rozwodach, to z pewnością już podjąłeś decyzję co do rozwodu lub też nad tą decyzją się poważnie zastanawiasz.
Zanim jednak ściągniesz z sieci wzór pozwu rozwodowego, czy udasz się do adwokata, aby zlecić mu prowadzenie sprawy o rozwód musisz dobrze się do swej decyzji przygotować.
W przypadku sprawy o rozwód nie jest to tylko przygotowanie o charakterze formalnym, czy prawnym, ale przede wszystkim emocjonalnym.
W pierwszej kolejności zastanów się, czy na pewno warto decydować się na ten krok? Jakie przesłanki za nim stoją? Czy może warto w pierwszej kolejności ratować małżeństwo, udać się do poradni małżeńskiej na terapię ?
Z doświadczenia naszej Kancelarii wynika, iż nie każda sprawa o rozwód tym rozwodem się kończy. Zdarza się, iż w toku sprawy rozwodowej małżonkowie postanawiają dać sobie jeszcze szanse.
Jeżeli jednak jesteś przekonany do tego, iż małżeństwa nie da się uratować zacznij od przygotowania dokumentów, dowodów na okoliczności, które chcesz udowodnić. Przygotuj się emocjonalnie, znajdź wsparcie w bliskich, znajomych. Może warto skonsultować się z psychologiem, nie ma w tym nic dziwnego i stygmatyzującego. Rozwód w skali traumy, jakiej doświadcza człowiek w życiu znajduje się na drugiej pozycji, tuż po śmierci członka rodziny.
Wreszcie skontaktuj się z adwokatem prowadzącym sprawy rozwodowe w Twoim mieście. Nie ma co prawda przeszkód, aby rozwód przeprowadzić bez adwokata. Niemniej jednak z naszego doświadczenia wynika, iż lepiej przejść ten ciężki okres w życiu z osobą, która jest w stanie obiektywnie i bez zbędnych emocji poprowadzić sprawę o rozwód.
W jakim czasie po zawarciu małżeństwa mogę się rozwieść?
Polskie prawo nie przewiduje konieczności upływu czasu od daty rozpadu więzi, a daty wystąpienia o rozwód. Tak jak to mam miejsce w prawie niemieckim – 1 rok życia w rozłące, czy irlandzkim – 4 lata. Co za tym idzie, nie ma żadnych formalnych przeszkód by z pozwem o rozwód wystąpić nawet w dniu ślubu. Z doświadczenia naszej Kancelarii można przywołać przykład Klienta, którego żona opuściła kilka dni po ślubie. Wówczas pozew o rozwód złożyliśmy w sądzie na mniej niż miesiąc po zawarciu związku małżeńskiego.
Polski ustawodawca nie wskazuje, jakie dokumenty mogą być wykorzystane w sprawie rozwodowej.
Z doświadczenia naszej Kancelarii wynika natomiast, iż pewne dokumenty są niezbędne. Do takich dokumentów należy przede wszystkim akt małżeństwa i akty urodzenia wspólnych dzieci. Najlepiej więc w pierwszej kolejności zająć się odszukaniem lub pozyskaniem tych aktów stanu cywilnego.
W dalszej kolejności, warto wykorzystać wszelkiego typu dokumenty, które pozwolą wykazać Twoje stanowisko w sprawie. Jeżeli więc wnosisz o rozwód warto zawnioskować o przeprowadzenie dowodu z dokumentów, potwierdzających rozkład pożycia małżeńskiego, jeśli zależy Ci na rozwodzie z wyłącznej winy drugiego małżonka istotne będzie zebranie dokumentów, wskazujących na te winę, czyli na przykład wszelkiego typu dokumentów, nagrań dowodzących, że małżonek dopuścił się zdrady, czy cierpi na alkoholizm.
Jeżeli zależy Ci na tym, aby w sprawie o rozwód sąd orzekł również o alimentach ważne będzie przedstawienie wszelkiego typu dokumentów, wskazujących na dochody małżonków i uzasadnione koszty utrzymania dzieci. Warto więc przygotować takie dokumenty jak: umowy o pracę, zaświadczenia o dochodach, deklaracje podatkowe, czy też umowy ze żłobkiem/przedszkolem, rachunki/faktury za dodatkowe zajęcia. Mogą się przydać również rachunki za telefon, energię elektryczną, wodę, czy też Internet.
Dobrze jest również zacząć prowadzić dziennik dokumentujący wydatki Twoje i dzieci. Im więcej szczegółów dotyczących tego jakie kwoty przeznaczasz na dane potrzeby, np. na jedzenie, ubrania, zabawki, media, tym lepiej.
Jeżeli planujesz również w sprawie o rozwód wnieść o dokonanie podziału wspólnego majątku małżonków, istotne jest przygotowanie dokumentów, które umożliwią sądowi jego dokonanie. Potrzebne więc będą wszelkiego typu dokumenty związane z majątkiem wspólnym. Jeżeli będą to nieruchomości przydadzą się akty notarialne, odpisy z ksiąg wieczystych itp., jeżeli gotówka – np. wyciągi z rachunków bankowych, umowy darowizny, jeżeli wartościowe przedmioty – faktury/rachunki.
Generalnie im więcej dokumentów potwierdzających dane okoliczności, tym lepiej, o ile będą one istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
Kto może być świadkiem w sprawie rozwodowej?
Dana okoliczność może być potwierdzona nie tylko za pomocą dowodów z dokumentów, ale także zeznań świadków. Dowód ten jest bardzo istotny w sprawie o rozwód, gdyż oczywiste jest, że nie wszystko może być wykazane z wykorzystaniem papieru.
Z naszego punktu widzenia możemy wskazać, że najlepszymi świadkami są osoby, które mają bliski kontakt z małżonkami i są obecni w ich życiu codziennym. Mogą to być więc członkowie rodziny np. rodzice, czy rodzeństwo, jak też przyjaciele, sąsiedzi, czy znajomi z pracy. W zasadzie więc świadkiem może być każdy, kto posiada odpowiednią wiedzę i przy tym istotną dla rozstrzygnięcia sprawy rozwodowej, czyli np. na temat tego, kto ponosi winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego, kto zajmuje się dziećmi, jakie są finanse małżonków, czy uzasadnione wydatki ich dzieci.
Kodeks postępowania cywilnego przewiduje jednak pewna ograniczenia w zakresie możliwości przesłuchania małoletnich. Świadkowie tacy nie mogą być przesłuchiwani przed sądem, jeżeli nie ukończyli 13 lat, a w przypadku małoletnich dzieci stron, jeżeli nie ukończyli 17 lat. Jeżeli więc dany małżonek chce zawnioskować o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka – wspólnego dziecka to dowód ten może być przeprowadzony tylko wówczas, gdy dziecko to ukończyło 17 lat.
Nie można zapominać o tym, że osoby bliskie, czyli członkowie rodziny tacy, jak rodzice, rodzeństwo, czy wspólne dzieci mają prawo odmówić składania zeznań. Takie jednak prawo nie przysługuje już innym, niespokrewnionym osobom, które mają obowiązek stawić się na wezwanie sądu i złożyć zeznania, mówiąc o tym, co jest im wiadome w sprawie. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa sąd może nałożyć na takiego świadka grzywnę.
Rozwód bez adwokata, czy z adwokatem?
Polskie prawo nie przewiduje, że osoba, która planuje wziąć rozwód, powinna skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika – radcy prawnego lub adwokata.
Osoba zainteresowana złożeniem pozwu o rozwód może więc zrobić to we własnym zakresie, podobnie może występować przed sądem bez prawnika – wówczas sama siebie reprezentuje.
Jednak biorąc pod uwagę fakt, że postępowanie w sprawie o rozwód jest bardzo stresujące, wiąże się z dużym nakładem emocji, w tym w szczególności koniecznością opowiadania o swoim życiu osobistym, relacjach z dziećmi, czy też swoim majątku zdecydowanie lepiej jest skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego, który poza wiedzą prawną, dużym doświadczeniem procesowym, ma również zdrowy dystans do sprawy i poprowadzi sprawę tak, by zakończyła się jak najkorzystniej i bez zbędnych nerwów.
O tym, że w sprawach takich jak rozwód nieoceniona jest pomoc fachowego pełnomocnika świadczy między innymi fakt, że nawet radca prawny lub adwokat, który zamierza się rozwieść, ze swoją sprawą rozwodową zgłasza się do kolegi po fachu. Oczywiste jest bowiem, że w takiej sprawie trudno zachować dystans.
Z naszego doświadczenia wynika, że niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, gdy stronami procesu targają takie emocje, że podejmują oni działania stawiające je negatywnym świetle przed sądem, co może mieć wpływ na niekorzystne rozstrzygnięcie sprawy. Ustanowiony pełnomocnik do sytuacji takich nie dopuści i doradzi, czego unikać podczas procesu, a także o jakie dowody warto wnosić.
Co zrobić w przypadku otrzymania pozwu rozwodowego?
Otrzymanie z sądu pozwu rozwodowego nigdy nie jest komfortową sytuacją i zawsze wiąże się z dużym stresem.
Warto więc w pierwszej kolejności poszukać prawnika, specjalizującego się w sprawach o rozwód i umówić się na spotkanie z nim, zabierając otrzymany pozew wraz z załączonymi do niego dokumentami.
Wówczas radca prawny lub adwokat zapozna się z treścią pozwu i doradzi, jaki kierunek najlepiej obrać i o jakie dowody wnosić, by sprawa została rozstrzygnięcia sprawnie, bez zbędnych problemów i korzystnie dla strony, którą reprezentuje. Jeżeli są do tego podstawy, może również zachęcić do zawarcia ugody i uczestniczyć w ustalaniu jej warunków.
Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się skorzystać z pomocy prawnika, czy nie, po otrzymaniu pozwu o rozwód trzeba sporządzić odpowiedź na pozew. Ustawodawca na sporządzenie tego pisma przewiduje termin – jest to termin 14 – dniowy (liczy się dzień nadania na poczcie lub złożenia w biurze podawczym sądu) W takim piśmie konieczne jest wskazanie w pierwszej kolejności daty i miejscowości, w której zostało sporządzone, sądu i jego wydziału, do którego jest skierowane i jego adresu, stron postępowania i sygnatury akt. Następnie należy przejść do sporządzenia merytorycznej treści – wniosków i uzasadnienia. W ramach wniosków należy wskazać to, czego oczekuje się od Sądu – czy również wnosi się o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, czy tez oddalenie powództwa w całości, czy rozwód ten ma być orzeczony z wyłącznej winy jednego z małżonków, czy bez orzekania o winie, czy wnosi się o uregulowanie kwestii władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi, czy też alimentów lub sposobu korzystania z mieszkania po rozwodzie. Oprócz takich wniosków wskazane jest również zawnioskowanie o przeprowadzenie przez sąd określonych dowodów, na poparcie swojego stanowiska – z dokumentów, zeznań świadków, stron procesu itp. Można również wnieść o zasądzenie kosztów postępowania. Pismo takie należy wysłać do sądu wraz z odpisem (kopią) dla drugiej strony.
W dalszej kolejności trzeba również zorientować się, czy sąd oprócz odpisu pozwu o zobowiązania do sporządzenia odpowiedzi na pozew skierował do Ciebie również wezwanie na rozprawę. W przypadku wezwania stawiennictwo jest obowiązkowe, dlatego trzeba zarezerwować sobie wskazany termin w kalendarzu.
Ewentualnie można również samodzielnie lub za pomocą pełnomocnika spróbować skontaktować się ze współmałżonkiem w celu ustalenia, czy jest zainteresowany zawarciem ugody i ustalić z nim warunki takiej ugody. Wówczas można sporządzić taką ugodę i wysłać jej treść do sądu – wtedy dalsze postępowanie sądowe nie będzie kontynuowane.
Dostałem pozew o rozwód, a nie chcę się rozwieść. Co zrobić?
W przypadku, gdy otrzymałeś/otrzymałaś pozew o rozwód, a nie jesteś zainteresowany rozwodem powinieneś wskazać na to w odpowiedzi na pozew. We wnioskach zawartych w tym piśmie powinien zawrzeć punkt, że wnosisz o oddalenie powództwa w całości i w treści uzasadnienia wskazać, z jakiego powodu uzasadnione jest przypuszczenie, że małżeństwo ma szanse przetrwać, dlaczego Twoim zdaniem nie ustały jeszcze całkowicie więzi łączące małżonków.
Sporządzenie takiej odpowiedzi na pozew możesz zlecić także specjaliście – radcy prawnemu lub adwokatowi.
Jednocześnie, możesz we własnym zakresie lub za pośrednictwem prawnika skontaktować się ze swoim małżonkiem, aby podjąć rozmowy na temat widoków na utrzymania małżeństwa.
Dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z terapii u psychologa lub psychiatry, który pomoże rozwiązać istniejące w małżeństwie problemy.
Z doświadczenia naszej Kancelarii wynika, że niejednokrotnie małżonkom udaje się dojść do porozumienia po takich właśnie rozmowach/terapiach i orzeczenie rozwodu staje się zbędne.
Kiedy sąd nie będzie orzekał o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego?
Wydając wyrok rozwodowy, sąd może rozstrzygnąć o rozwodzie bez orzekania o winie lub z orzeczeniem o winie.
Aby uzyskać taki rozwód osoba wnosząca pozew rozwodowy powinna zawrzeć wniosek, że wnosi o rozwiązanie małżeństwa bez orzekania o winie. Wówczas w uzasadnieniu nie ma potrzeby wskazywania, kto jest winny rozkładu pożycia małżeńskiego.
Orzeczenie takie będzie jednak możliwe jedynie wtedy, gdy również drugi małżonek wyrazi zgodę na takie rozstrzygnięcie.
Wówczas uznaje się, że żaden z małżonków nie ponosi winy za rozkład pożycia małżeńskiego.
Z doświadczenia naszej Kancelarii wynika, że taki proces jest dużo szybszy i znacznie mniej stresujący. Nie ma wówczas potrzeby, aby przeprowadzać szereg dowodów, które mają na celu wykazanie winy drugiego małżonka.
Jakie są konsekwencje takiego orzeczenia?
Orzeczenie takie ma wpływ przede wszystkim na obowiązek alimentacyjny małżonków względem siebie.
Alimentów na siebie w takiej sytuacji może żądać tylko małżonek, który znalazł się w niedostatku (nie ma możliwości, aby wnosić o zasądzenie alimentów w przypadku gdy rozwód pociągnął za sobą znaczne pogorszenie sytuacji materialnej jednego z małżonków tak, jak w przypadku, gdy jeden z małżonków zostanie uznany za wyłącznie winnego).
Kiedy sąd będzie orzekał o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego?
Generalnie sąd ma obowiązek orzec o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego, chyba że obie strony zgodnie dojdą do porozumienia, że wnoszą o wydanie wyroku rozwodowego bez orzekania o winie.
Sąd może orzec, że winę tę ponosi jeden z małżonków, oboje małżonków, bądź żaden z nich.
W celu ustalenia, kto ponosi winę rozkładzie pożycia małżeńskiego konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego postępowania dowodowego. Sąd przesłuchuje więc małżonków i świadków, przeprowadza dowody z dokumentów na tę okoliczność. Powoduje to znaczne wydłużenie postępowania sądowego.
Dowodzenie winy drugiego małżonka jest również bardzo stresujące, gdyż wiąże się z koniecznością opowiadania o swoich osobistych, czy intymnych sprawach.
Najczęstszymi przyczynami rozwodu są zdrady, a także nadużywanie alkoholu.
Orzeczenie o winie jest korzystne dla małżonka, który nie ponosi wyłącznej winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Może on bowiem w takiej sytuacji dochodzić od swojego małżonka alimentów dla siebie nie tylko wtedy, gdy na skutek rozwodu znajdzie się w niedostatku, ale także wtedy, gdy rozwód spowoduje znaczne pogorszenie jego sytuacji materialnej. Orzeczenie takie będzie więc szczególnie istotne, dla osób, które nie pracowały zawodowo, bo na przykład zajmowały się prowadzeniem gospodarstwa domowego, i nie mają własnych środków na życie, a nie ponoszą winy za rozwód.
Przed wniesieniem pozwu rozwodowego lub sporządzeniem odpowiedzi na pozew w takiej sprawie warto więc zastanowić się, czy jest sens udowadniać winę drugiej strony. Każda sytuacja jest bowiem inna i wymaga innych decyzji.
Możliwe jest również, co często doradzamy Klientom, wniesienie pozwu o rozwód bez orzekania o winie, jednak z zastrzeżeniem, że posiada się odpowiedni materiał dowodowy, by winę tę wykazać na dalszym etapie postępowania sądowego, gdyby konieczność taka zachodziła. Takie stwierdzenie powinno dać do myślenia drugiej stronie.
Kiedy Sąd orzeknie, że winę za rozkład pożycia małżeńskiego ponoszą oboje małżonkowie?
Sąd, w przypadku, gdy małżonkowie nie dojadą do porozumienia i nie wskażą, że zrzekają się orzeczenia o winie, zawsze o winie będzie orzekał.
Gdy materiał dowodowy wykaże, że oboje małżonkowie doprowadzili do rozpadu małżeństwa, sąd orzeknie, iż za rozkład pożycia małżeńskiego odpowiedzialność ponoszą oboje małżonkowie.
Taka sytuacja zdarza się dość często, niejednokrotnie oboje małżonkowie są winni tego, jak wygląda ich małżeństwo.
Orzeczenie takie również przekłada się na obowiązek alimentacyjny jednego małżonka względem drugiego, gdyż podobnie, jak w przypadku, gdy sąd nie orzeka o winie, każdy z małżonków może dochodzić od drugiego alimentów tylko, gdy na skutek rozwodu znajdzie się w niedostatku (samo pogorszenie sytuacji materialnej nie jest wystarczające).
Jak wygląda wizyta u prawnika od rozwodów?
Wizyta u adwokata lub radcy prawnego, zajmującego się rozwodami może być stresująca. Dlatego lepiej się do niej przygotować.
Idąc na taką wizytę, najlepiej wziąć już ze sobą wszystkie niezbędne dokumenty, które będą stanowić dowód w postępowaniu sądowym (to przyspieszy złożenie pozwu), a także zastanowić się, czego oczekujemy (czy rozwodu z orzeczeniem o winie, czy bez, czy jesteśmy zainteresowani uregulowaniem władzy rodzicielskiej/kontaktów z dzieckiem- w jaki sposób, czy chcemy dochodzić alimentów na siebie/dzieci, czy interesuje nas podział majątku, mieszkania).
W początkowej fazie spotkania radca prawny lub adwokat będzie z pewnością pytał o wymienione powyżej kwestie i uważnie słuchał tego, co będziesz miał do powiedzenia, uważnie wszystko notując. Z pewnością też podczas rozmowy będzie dopytywał o to, co wyda mu się istotne w ustalaniu stanu faktycznego w Twojej sprawie.
Po omówieniu stanu faktycznego, prawnik wskaże, jak postrzega daną sytuację pod kątem prawnym – doradzi, jakie postępowanie będzie dla Ciebie najkorzystniejsze (czy powództwo o rozwód rzeczywiście jest uzasadnione, czego najlepiej domagać się w postępowaniu sądowym i za pomocą, jakich środków dowodowych to wykazać). Możliwe, że adwokat lub radca prawny przedstawi kilka wariantów postępowania i da Ci czas na zastanowienie się, który z nich wybierzesz.
Prawnik określi również, jakie ryzyka są związane z prowadzeniem sprawy o rozwód i przedstawi koszt takiego przedsięwzięcia.
Jeżeli zdecydujesz się na zlecenie sprawy prawnikowi, w dalszej części spotkania przedstawi Ci do podpisania umowę i pełnomocnictwo do prowadzenia sprawy w jego imieniu.
Takie zlecenie sprawy będzie równoznaczne z tym, że adwokat lub radca prawny będzie podejmował w Twoim imieniu czynności związane ze sprawą – jeżeli to konieczne w postępowaniu przedsądowym, jak i sądowym.
W ramach pomocy przedsądowej prawnik może sporządzić wezwanie przedprocesowe, porozumienie rodzicielskie (o wykonywaniu władzy rodzicielskiej i kontaktach z dziećmi), czy też poprowadzić negocjacje.
Gdy zdecydujesz się na drogę sądową adwokat lub radca prawny sporządzi w Twoim imieniu pozew/odpowiedź na pozew, a także inne pisma procesowe, czy też, jeżeli będzie to konieczne opinie prawne, umowy, czy ugody.
Oczywiście Twój pełnomocnik będzie również obecny na każdej rozprawie rozwodowej – będzie mógł zadawać pytania zarówno Tobie, gdy będziesz przesłuchiwany, stronie przeciwnej jak i świadkom, a na koniec wygłosić mowę końcową.
Jak przygotować pozew o rozwód?
Wprawdzie w Internecie dostępnych jest wiele wzorów pozwów o rozwód, jednak w każdej sytuacji lepiej w tym zakresie skorzystać z pomocy fachowca – adwokata lub radcy prawnego, choćby z tego powodu że dostępne wzory zostały sporządzone w nieobowiązującym już stanie prawnym.
Pozew o rozwód powinien być skierowany do właściwego sądu. Zawsze będzie to sąd okręgowy. Powinien to być sąd okręgowy, na obszarze właściwości którego małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich nadal przebywa w tym miejscu lub jeżeli podstawy tej nie ma – sąd właściwy ze względu na zamieszkanie pozwanego. Jest to tak zwana wyłączna właściwość sądu, a więc Twojej sprawy nie może rozpoznawać inny sąd niż wskazany w przepisach.
W pozwie trzeba wskazać miejscowość i datę, kiedy został sporządzony, właściwy sąd wraz z adresem, dane powoda i pozwanego (w tym adres zamieszkania i numer PESEL).
Nadto, we wnioskach pozwu należy wskazać czego domaga się powód – czy wnosi o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód z orzeczeniem o winie, czy bez orzekania o winie, czy wnosi o uregulowanie kwestii władzy rodzicielskiej i kontaktów z dziećmi, czy wnosi o alimenty dla siebie/dzieci, czy domaga się podziału majątku wspólnego lub ustalenia sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania po rozwodzie. W drugiej kolejności w zakresie wniosków konieczne jest wskazanie dowodów, które mają być przeprowadzone wraz z podaniem okoliczności, na które sąd ma je przeprowadzić. Dobrym rozwiązaniem jest również wskazanie wniosku o zasądzenie kosztów postępowania.
W uzasadnieniu obowiązkowym elementem jest wskazanie tego, kiedy było zawarte małżeństwo i czy w trakcie jego trwania urodziły się dzieci. Następnie konieczne jest opisanie tego, kiedy doszło do rozkładu pożycia małżeńskiego – kiedy ustała więź gospodarcza, duchowa i fizyczna i dlaczego rozkład ten ma charakter trwały i zupełny.
W treści pozwu istotne jest powoływanie dowodów, które mają wykazać daną okoliczność.
Pod uzasadnieniem konieczne jest wskazanie załączników do pozwu – dowodów z dokumentów, które mają być przeprowadzone. Obowiązkowym elementem jest również złożenie podpisu pod sporządzonym pozwem.
Trzeba również pamiętać o załączeniu dodatkowej kopii pozwu wraz z załącznikami dla strony przeciwnej, a także o uiszczeniu opłaty od pozwu rozwodowego w wysokości 600 zł.
Czy muszę iść na rozprawę rozwodową?
Otrzymanie wezwania lub zawiadomienia z Sądu o terminie rozprawy w sprawie rozwodowej w pierwszej kolejności jest bardzo stresujące. Później adresat zastanawia się, czy musi być obecny w sądzie na tej rozprawie.
Z doświadczenia naszej Kancelarii wynika, iż rozwód jest na tyle istotnym wydarzeniem, że warto iść na każdą rozprawę, nawet jeżeli jest to bardzo stresujące i wiąże się z dużym ładunkiem emocjonalnym.
To, czy stawiennictwo na rozprawie jest obowiązkowe, czy też nie można odczytać z pisma, które przyszło z sądu. Gdy otrzymasz wezwanie na rozprawę to znaczy, że musisz się na niej stawić, jeżeli tylko zawiadomienie o terminie to znaczy, że stawiennictwo nie jest obowiązkowe.
Zazwyczaj otrzymanie wezwania do Sądu wiąże się z tym, że będziesz przesłuchiwany w charakterze strony. Przed taką rozprawą trzeba się więc nastawić – zastanowić jakie pytania mogą paść ze strony sądu lub współmałżonka i jakich odpowiedzi udzielać.
Niezależnie od tego w jakiej formie sąd poinformował Cię o rozprawie, (tzn. czy Twoja obecność jest obowiązkowa, czy nie), powinieneś zdawać sobie sprawę, że Twoja nieobecność może mieć dla Ciebie negatywne konsekwencje, na przykład gdy nie sporządzisz odpowiedzi na pozew i nie stawisz się na rozprawie sąd będzie mógł wydać wyrok zaoczny – nie uwzględniając Twojego stanowiska w sprawie. Sąd może też pod Twoją nieobecność przesłuchać ważnego świadka, któremu nie będzie mógł zadawać pytań. Dlatego bezpieczniej jest skorzystać z pomocy pełnomocnika, który w razie, gdy nie będziesz mógł iść na daną rozprawę, pójdzie za Ciebie i będzie reprezentował Twoje interesy, w tym zada świadkowi właściwe pytania.
Jaka jest różnica między rozwodem a separacją?
Zasadnicza różnica między rozwodem, a separacją sprowadza się do tego, że rozwód trwale rozwiązuje małżeństwo, a orzeczenie o separacji ma charakter tymczasowy i możliwe jest jej zniesienie wyrokiem. O separacji sąd może orzec, kiedy nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, nie jest wymagane, by był on trwały tak, jak w przypadku rozwodu. Małżonkowie pozostający w separacji nie mogą zawrzeć nowego związku małżeńskiego w przeciwieństwie do osób po rozwodzie. Pozostawanie w separacji nie daje również możliwości zmiany nazwiska na panieńskie. Małżonkowie będący w separacji są również obowiązani do udzielania sobie wzajemnej pomocy, jeżeli wymagają tego względy słuszności w przeciwieństwie do rozwodu, kiedy to małżonkowie nie mają już żadnych obowiązków względem siebie.
Istnieją również różnice proceduralne. Jeżeli małżonkowie zgodnie zdecydują się na separację i nie mają małoletnich dzieci Sąd będzie orzekał w postępowaniu nieprocesowym na skutek złożonego wniosku o orzeczenie separacji. Jeżeli zgody takiej nie ma lub małżonkowie mają małoletnie dzieci – sąd będzie orzekał w procesie tak, jak w przypadku rozwodu.
Rozwód i separacja mają również istotne podobieństwa. Zarówno o rozwodzie, jak i o separacji orzeka sąd, nie można więc formalności związanych z rozwodem, czy separacją załatwić w inny sposób niż za pomocą drogi sądowej.
Jednocześnie, zarówno orzeczenie sądu o separacji, jak i rozwodzie powoduje ustanie między małżonkami wspólnoty majątkowej, podobnie Sąd w obu przypadkach orzeka o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi i może ją ograniczyć w stosunku do jednego z małżonków. Zarówno w przypadku rozwodu, jak i separacji sąd orzeka również o alimentach na rzecz dzieci.
Istotne jest również to, że zarówno po orzeczeniu separacji, jak i rozwodu małżonkowie nie dziedziczą po sobie.
Ile kosztuje rozwód ?
Wysokość opłat w sprawach o rozwód reguluje ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Ustawa ta wprowadza opłatę stałą zarówno w przypadku rozwodu, jak i separacji. Opłata ta wynosi 600 zł.
Opłatę tę można uiścić na konto właściwego sądu okręgowego lub też zapłacić w kasie sądu.
W przypadku, gdy zdecydujesz się skorzystanie z pomocy pełnomocnika konieczne jest uiszczenie opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.
W toku procesu sąd może również wezwać do uiszczenia zaliczki na sporządzenie przez biegłego opinii (jeżeli w sprawie wymagane są wiadomości specjalne), czy też na przeprowadzenie wywiadu przez kuratora.
Ile kosztuje adwokat w sprawie o rozwód?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, gdyż każda kancelaria ma własne stawki.
Wynagrodzenie to może zależeć też od tego, jaki jest stopień skomplikowania danej sprawy (co jest sporne między stronami), a także tego, czy życzą sobie rozwodu z orzeczeniem o winie lub bez orzekania o winie.
W przypadku naszej Kancelarii wynagrodzenie za prowadzenie sprawy o rozwód lub separację waha się pomiędzy kwotą 2.000 zł za prowadzenie nieskomplikowanej sprawy (bez ustalania winy, bez konfliktu o dzieci, bez orzekania o alimentach) do większych kwot w przypadku bardziej skomplikowanych stanów faktycznych (konieczności orzekania o winie, władzy rodzicielskiej, kontaktach z dziećmi itp.).
Gdzie złożyć pozew o rozwód w Poznaniu?
Pozew o rozwód należy złożyć do sądu okręgowego, gdzie małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, jeżeli chociaż jeden z nich w miejscu tym nadal zamieszkuje. Jeżeli takiej sytuacji nie ma to konieczne jest skierowanie pozwu do sądu właściwego dla miejsce zamieszkania pozwanego lub powoda.
W przypadku Poznania sądem właściwym do rozpoznawania spraw o rozwód jest Sąd Okręgowy w Poznaniu (adres: ul. Hejmowskiego 2, 61-736 Poznań).
Pozew można wysłać do Sądu na wskazany powyżej adres lub też osobiście wybrać się do Sądu i złożyć go w biurze podawczym.
Jak długo trwa sprawa rozwodowa?
Jedna sprawa rozwodowa będzie trwała dłużej, druga krócej w zależności od stopnia skomplikowania i roszczeń małżonków.
Najkrócej sprawa będzie trwała, jeżeli jeszcze na jej początku małżonkowie zdecydują się podpisać ugodę.
Długo nie powinna trwać również sprawa, w której sąd nie będzie orzekał o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego, a także o innych, dodatkowych kwestiach, jak władza rodzicielska, alimenty, czy podział majątku.
Dłużej będzie trwała taka sprawa, gdzie małżonkowie nie będą zgodni co do tego, kto ma się zajmować dziećmi, wysokości alimentów, a najdłużej taka, gdzie oprócz tego sąd będzie również orzekał o podziale majątku wspólnego w przypadku, gdy majątek ten jest pokaźny.
Na długość postępowania ma wpływ przede wszystkim to, ilu świadków Sąd będzie przesłuchiwał, a także to, czy konieczne będzie przeprowadzenie dowodu z pisemnej opinii biegłego sądowego. Taka opinia często sporządzana jest w przypadku podziału majątku. Sporządzenie takiej opinii przez biegłego może trwać bardzo długo, nawet kilka miesięcy.
Na długość rozpoznania sprawy ma wpływ również to, jak dużo spraw jest prowadzonych przed danym sądem. Przykładowo do Sądu Okręgowego w Poznaniu w 2018 roku wpłynęło aż 5.668 pozwów o rozwód. Jak widać jest to bardzo duża liczba.
Nieskomplikowana sprawa o rozwód bez orzekania o winie, gdzie nie ma potrzeby przesłuchiwania świadków może trwać kilka miesięcy, bardziej skomplikowana nawet do 2, 3 lat.
Jak przebiega proces o rozwód?
Proces o rozwód rozpoczyna się od wniesienia do sądu pozwu o rozwód. Gdy pozew ten zostanie doręczony do sądu, sąd bada, czy nie ma on braków formalnych. Jeżeli braki takie zostaną zauważone przez sąd to wzywa on do ich uzupełnienia. Jeżeli braków takich nie ma, sąd od razu kieruje do strony przeciwnej odpis pozwu wraz z załącznikami, zobowiązując ją do sporządzenia odpowiedzi na pozew, w której zajmie swoje stanowisko.
Po zajęciu przez stronę pozwaną stanowiska w odpowiedzi na pozew, odbywa się pierwsza rozprawa, na której sąd pyta strony o ich aktualne stanowisko, często też przeprowadza dowód z przesłuchania stron procesu.
Następnie, jeżeli jest taka potrzeba, przeprowadzane są kolejne rozprawy, na których sąd przeprowadza kolejne dowody, głównie przesłuchuje świadków, może również zlecić biegłemu sporządzenie opinii lub wystąpić do różnych instytucji z zapytaniami (np. do urzędu pracy, czy urzędu skarbowego).
Gdy materiał dowody jest kompletny, sąd wydaje wyrok, ogłaszając ustne motywy rozstrzygnięcia.
Od wyroku przysługuje apelacja do sądu wyższej instancji – sądu apelacyjnego.
Na każdym etapie postępowania można być reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika – adwokata lub radcę prawnego.
Negocjacje przedrozwodowe – czy warto je prowadzić, jak wyglądają?
Niekiedy zdarza się, że małżonkowie mają poważny kryzys, ale mają wątpliwości co do tego, czy wziąć rozwód i jeżeli tak to, jak rozstrzygnąć wszystkie związane z tym kwestie.
W takiej sytuacji prawnicy z naszej Kancelarii zalecają wstrzymanie się ze sporządzeniem pozwu o rozwód i doradzają, by podjąć negocjacje przedrozwodowe.
Wielokrotnie negocjacje takie kończą się sukcesem i dojściem do porozumienia w zakresie spornych kwestii.
W negocjacjach takich może uczestniczyć pełnomocnik – radca prawny lub adwokat, który będzie dbał o interesy reprezentowanego przez siebie klienta, a także będzie czuwał nad tym, by rozmowy te przebiegały bez nadmiernego stresu dla obu stron.
Takie negocjacje mogą zakończyć się albo porozumieniem i dojściem do przekonania, że istnieją jeszcze widoki na utrzymanie się małżeństwa, albo skierowaniem pozwu do rozwód, ale na ustalonych przez strony warunkach, np. co do opieki nad dzieckiem, alimentów, czy podziału majątku.
Warto więc skorzystać z takiego rozwiązania, gdyż może znacznie ułatwić i usprawnić postępowanie w sprawie o rozwód.
Porozumienie rodzicielskie – co to takiego ?
Przed wszczęciem postępowania w sprawie o rozwód lub w jej toku możliwe jest zawarcie przez małżonków pisemnego porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej nad ich małoletnimi dziećmi.
Zawarcie takiego porozumienia znacznie usprawni przebieg postępowania rozwodowego.
Przepisy prawa nie przewidują dla jego zawarcia żadnej szczególnej formy, może być więc sporządzone w zwykłej formie pisemnej.
W porozumieniu takim określa się, w jaki sposób ma być wykonywana władza rodzicielska nad dziećmi, gdy małżonkowie nie będą już wspólnie zamieszkiwać.
Porozumienie takie powinno określać prawa i obowiązki rodziców wobec dzieci, czyli kto ma sprawować bezpośrednią opiekę nad dziećmi, w jaki sposób drugi małżonek będzie mógł się kontaktować z dziećmi (w jakie dni, w jakich godzinach), w jaki sposób rodzice będą decydować o sprawach istotnych dla dzieci, w jaki sposób będą partycypować w kosztach utrzymania dzieci itp.
Porozumienie może również przewidywać opiekę naprzemienną nad dziećmi, co oznacza, że czasowo będę one przebywać u jednego z rodziców, czasowo u drugiego.
Zwykle sporządzone w taki sposób porozumienie sąd uwzględnia, oceniając jedynie, czy jest ono zgodne z dobrem dzieci. Porozumienie takie nie może być uwzględnione jedynie wówczas, gdy jest sprzeczne z dobrem dzieci.
Istnieje jeszcze jedna zasada, która powinna być brana pod uwagę przy ustalaniu treści porozumienia rodzicielskiego – to, że rodzeństwo powinno wychowywać się razem.
Czy możliwy jest rozwód na pierwszej rozprawie?
Jak najbardziej możliwy jest rozwód na pierwszej rozprawie, jeżeli stanowiska współmałżonków są zgodne i nie wnioskują oni o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków.
W zasadzie jest to możliwe, gdy strony zgodnie chcą rozwodu – najczęściej bez orzekania o winie i są zgodne co do pozostałych kwestii – opieki nad dziećmi, alimentów, podziału majątku itp.
Jeżeli jednak strony nie są zgodne co do określonych kwestii i konieczne jest przeprowadzenie dowodów raczej nie jest możliwe rozstrzygnięcie sprawy na pierwszej rozprawie.
Jak wyglądają statystyki rozwodów w Poznaniu?
Sąd Okręgowy w Poznaniu prowadzi statystyki w zakresie tego, ile spraw danego typu jest w toku, ile zostało zakończonych i w jaki sposób. Można więc dowiedzieć się, ile spraw rozwodowych było prowadzonych w danym roku kalendarzowym, ile się zakończyło i jakie było rozstrzygnięcie.
Przykładowo w 2018 roku do Sądu Okręgowego w Poznaniu wpłynęło łącznie 5.668 nowych spraw rozwodowych.
Jednocześnie, uwzględniono w całości albo w części 4.652, oddalono jedynie 28, zwrócono pozew w przypadku 307 spraw, a odrzucono w 16 przypadkach.
W 316 sprawach cofnięto pozew, 2 zakończyły się na skutek mediacji.
Powyższe statystyki wyraźnie wskazują na to, że w Poznaniu jest bardzo dużo spraw rozwodowych. Jednocześnie widać, że w zasadzie bardzo rzadko dochodzi do sytuacji, aby powództwo było oddalone – przytłaczająca większość spraw kończy się uwzględnieniem powództwa w całości lub w części. Niekiedy dochodzi również do zwrotu pozwu, gdy nie zostały zachowane jego warunki formalne, ale również jest to rzadka sytuacja.
W zasadzie więc sąd bardzo rzadko sprzeciwia się orzeczeniu rozwodu, np. z uwagi na dobro małoletnich dzieci i jest duża szansa, że składając pozew o rozwód, uda Ci się go uzyskać.
Jakie są przesłanki orzeczenia rozwodu?
Chyba każdy, kto zamierza wziąć rozwód zastanawia się nad tym, kiedy sąd uwzględni powództwo.
Rozwód może być orzeczony, jeżeli między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Przez rozkład pożycia małżeńskiego rozumie się zerwanie wszelkich więzi między małżonkami – zarówno duchowej, cielesnej, jak i gospodarczej. W zasadzie więc musi dojść do sytuacji, w której małżonkowie nie rozmawiają już ze sobą, nie spędzają ze sobą czasu, nie pomagają sobie nawzajem, nie współżyją ze sobą, a także nie gospodarują wspólnie środkami finansowymi. Jednocześnie konieczne jest, aby zerwane były wszystkie te więzi, a także aby miało to charakter trwały, a nie jedynie przejściowy.
Ustawodawca uregulował również przypadki, w których orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne. Po pierwsze, orzeczenie rozwodu nie jest możliwe, jeżeli na jego skutek miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci, a także wówczas, gdy rozwodu żąda osoba wyłącznie winna rozkładu pożycia małżeńskiego, a osoba niewinna nie wyraża na niego zgody, jak również gdy orzeczenie rozwodu jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Każda sytuacja jest inna i sąd każdorazowo będzie analizował, czy zostały spełnione przesłanki orzeczenia rozwodu.
Alimenty na małżonka
W wyroku rozwodowym sąd może orzec również o alimentach, które jeden z małżonków będzie zobowiązany płacić na rzecz drugiego małżonka. Możliwe jest wytoczenie powództwa o alimenty po uzyskaniu wyroku rozwodowego.
Jest to możliwe w kilku przypadkach, o których stanowi kodeks rodzinny i opiekuńczy.
Małżonek może dochodzić świadczenia alimentacyjnego, jeżeli nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i jednocześnie znajduje się w niedostatku. Jako niedostatek należy rozumieć sytuację, gdy rozwiedziony małżonek nie jest w stanie własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub części.
Świadczenie takie jest również możliwe, gdy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego i rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.
Tak istotna jest więc kwestia orzeczenia o winie. W przypadku bowiem, gdy ktoś zostanie uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego może liczyć się z tym, że drugi małżonek będzie miał prawo dochodzić od niego alimentów, chociażby nie znajdował się w niedostatku, a tylko rozwód pogorszyłby jego sytuację majątkową. Taka sytuacja często może mieć miejsce, gdyż po rozwodzie dana osoba musi żyć tylko ze swojego wynagrodzenia, a nadal musi ponosić koszty mieszkania, czy utrzymania dzieci. Niejednokrotnie zdarza się również, że jedna osoba nie pracuje i zajmuje się prowadzeniem gospodarstwa domowego i nie mając doświadczenia zawodowego trudno jest jej odnaleźć się na rynku pracy, więc po rozwodzie, aby mieć środki utrzymania musi korzystać z alimentów drugiego małżonka.
W jakiej wysokości przysługują alimenty?
Ustalając wysokość alimentów sąd bierze pod uwagę usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego (w przypadku, gdy jeden z małżonków znajduje się w niedostatku). Oznacza to, że sąd każdorazowo analizuje, czy potrzeby, na które powołuje się uprawniony są usprawiedliwione (za usprawiedliwione potrzeby uważa się zazwyczaj głównie koszt jedzenia, biorąc pod uwagę ceny żywności, leków, wizyt u lekarzy, ubrań, kosmetyków, środków czystości, utrzymania mieszkania itp.). W zakresie możliwości zarobkowych to istotne jest nie tylko to, ile rzeczywiście zarabia zobowiązany, ale to ile jest w stanie zarobić pracując w swoim zawodzie i jaki ma rzeczywisty majątek (nieruchomości, samochód itp.).
W przypadku alimentów zasądzanych w razie pogorszenia sytuacji materialnej rozwiedzionego małżonka na skutek rozwodu, sąd porównuje, na jakim poziomie żyła dana osoba przed rozwodem, a na jakim żyje po jego orzeczeniu. Zasądzenie takich alimentów wprawdzie nie ma mieć charakteru odszkodowawczego i zmierzającego do wyrównania poziomu życia obu małżonków, ale ma realizować prawo niewinnego małżonka do bardziej dostatniego życia i zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb. Istotne znaczenia mają tutaj zasady współżycia społecznego, które są określeniem dość ogólnym, sam fakt, że ustawodawca wskazuje, iż sąd może zasądzić takie alimenty nie oznacza, że ma w tym zakresie dowolność. Jeżeli bowiem zostaną spełnione przesłanki, alimenty takie powinny być zasądzone.
Alimenty na dziecko
Bardzo często zdarza się, że sąd orzekając rozwód zasądza również alimenty od tego z małżonków na wspólne małoletnie dzieci stron.
Alimenty mogą być zasądzone w takiej wysokości, jak strony uzgodnią albo w porozumieniu rodzicielskim albo w zawartej przez siebie ugodzie, albo w wysokości ustalonej przez sąd, z uwzględnieniem uzasadnionych potrzeb dzieci i możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do ich zapłaty.
Sąd zasądzając alimenty w wyroku wskazuje poza ich wysokością również termin, do którego powinny być płacone i w jakiej formie – czy osobiście do rąk drugiego małżonka, czy na konto.
Dochodząc alimentów dla dzieci najlepiej jest sporządzić zestawienie zawierające wszystkie potrzeby dzieci i związane z tym wydatki (np. w zestawieniu takim można zawrzeć informację o tym, ile miesięcznie wydaje się na jedzenie i wyszczególnić jakie produkty, w jakich ilościach je dziecko i jaki jest ich koszt), warto również przedstawić wszelkie dokumenty potwierdzające to, ile kosztuje np. przedszkole dla dziecka lub zajęcia dodatkowe.
W zakresie zarobkowych i majątkowych potrzeb zobowiązanego należy pamiętać, że nie chodzi tutaj tylko o to, jakie osiąga wynagrodzenie, ale również o to, jaki ma majątek (nieruchomości, samochód itp.), a także, jakie ma hipotetyczne możliwości zarobkowe. Sąd badając więc możliwości zarobkowe zobowiązanego może przeprowadzić postępowanie dowodowe w celu ustalenia, czy na lokalnym rynku pracy są dostępne oferty pracy, zgodnie z którymi zobowiązany pracując w swojej branży mógłby otrzymywać wyższe wynagrodzenie i jakie są średnie zarobki w danej branży.
Sąd ustalając to, w jakich proporcjach rodzice mają uczestniczyć w utrzymaniu dzieci, bierze również pod uwagę ich osobiste starania się o wychowanie małoletnich.
Warto wiedzieć, że zasądzona kwota alimentów może być zmieniona, gdy wzrosną potrzeby małoletniego, albo możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Wówczas trzeba wykazać przed sądem, co się zmieniło.
Jednocześnie obowiązek alimentacyjny może trwać tak długo, jak dziecko nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać, a więc również wówczas, gdy osiągnie pełnoletność. Jednak może uchylić się od takich świadczeń na rzecz pełnoletniego dziecka, jeżeli stanowią one zbyt duży uszczerbek finansowy dla zobowiązanego lub jeżeli dziecko nie dokłada starań, by samodzielnie się utrzymywać.
Na czym polega obowiązek zaspakajania potrzeb rodziny?
Prawa i obowiązki małżonków reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy. Jednym z takich obowiązków jest obowiązek zaspakajania potrzeb rodziny.
Każdy z małżonków może obowiązek ten realizować w inny sposób, z uwzględnieniem jego sił i możliwości zarobkowych i majątkowych. Realizacja tego obowiązku nie musi polegać na zarabianiu pieniędzy na potrzeby rodziny, ale może przejawiać się również osobistym staraniem o wychowanie dzieci i wykonywaniem pracy w domu. Jeden z małżonków może więc zarabiać pieniądze, a drugi zajmować się dziećmi i domem i oboje będę wywiązywać się z obowiązku zaspakajania potrzeb rodziny. Nie może być więc zarzutem, że jedna z osób nie pracuje.
Dziecko a rozwód
Oczywiście każdy, kto ma małe dzieci, poważnie się zastanowi zanim podejmie decyzję o rozwodzie. Powszechnie wiadomo, że rozwód rodziców może być dla dziecka traumą i szokiem.
W związku z tym jedną z przesłanek wykluczających rozwód jest ustalenie, że mógłby on naruszać dobro wspólnych, małoletnich dzieci.
W praktyce, co widać na podstawie statystyk rozstrzygania spraw o rozwód przez Sąd Okręgowy w Poznaniu bardzo rzadko się zdarza, aby z tego powodu powództwo o rozwód było oddalane. Sądy nie przyjmują więc zbyt często, że orzeczenie rozwodu będzie sprzeczne z dobre dzieci. Głównie wynika to z faktu, iż rodzina, w której małżonkowie nie potrafią już tworzyć ze sobą związku, są do siebie wrogo nastawieni, agresywni, czy nie chcą ze sobą spędzać czasu, nie sprzyja dobremu wychowywaniu dzieci i lepszym rozwiązaniem jest, gdy ich rodzice będą mieszkać osobno.
Główny problem, jaki pojawia się w związku z rozwodem, gdy małżonkowie mają małe dzieci, to kwestia tego, kto ma sprawować pieczę nad dziećmi, czyli z kim dziecko ma mieszkać, w jaki sposób mają być uregulowane jego kontakty z drugim rodzicem i w jaki sposób rodzice mają decydować o ważnych kwestiach dziecka.
Rodzice kwestie te mogą dobrowolnie ustalić i przedstawić sądowi porozumienie lub ugodę w tym zakresie lub też sąd może samodzielnie to ustalić, mając na uwadze dobro dzieci.
Możliwe jest także ustalenie, że rodzice mają sprawować na dzieckiem opiekę naprzemienną – wówczas na przykład w jednym tygodniu dziecko mieszka u mamy, a w drugim u taty.
Kolejną kwestią jest problem związany z alimentami – sąd zasądza je na rzecz dziecka od rodzica, z którym nie zamieszkuje, biorąc pod uwagę jego możliwości majątkowe i zarobkowe i uzasadnione potrzeby dziecka.
Władza rodzicielska a rozwód
Władza rodzicielska polega na opiekowaniu się i wychowywaniu dziecka.
Co do zasady podczas trwania małżeństwa władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
Władza rodzicielska może również przysługiwać obojgu rodzicom po rozwodzie, nawet jeżeli mieszkają osobno. Wówczas sąd ustala sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd może o tym orzec, mając na uwadze dobro dziecka lub zgodnie z porozumieniem rodzicielskim lub ugodą zawartą przez rodziców. Wówczas dziecko zamieszkuje z jednym rodzicem, a drugi zachowuje prawo do wykonywania władzy rodzicielskiej poprzez kontaktowanie się z nim w sposób wskazany przez sąd i decydowaniu o jego istotnych sprawach. Może się również zdarzyć tak, że rodzice będą sprawować naprzemienną opiekę – wówczas obojgu przysługuje władza rodzicielska i dziecko mieszka raz u jednego raz u drugiego.
Sąd może również powierzyć władzę rodzicielską jednemu z małżonków, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka.
Kontakty z dzieckiem a rozwód
Sąd w wyroku rozwodowym orzeka również o kontaktach z dzieckiem w sytuacji, gdy rozwiedzeni małżonkowie będą zamieszkiwać osobno.
Rodzice sposób, w jaki mają wyglądać kontakty z dzieckiem mogą ustalić w porozumieniu rodzicielskim lub ugodzie.
Jeżeli nie dojdą do porozumienia w tej kwestii sąd to ustali.
Najczęściej kontakty z dzieckiem będą uregulowane w taki sposób, że rodzic, z którym dziecko nie będzie zamieszkiwał, będzie miał prawo widywać się z nim w określone dni, w określonych godzinach i miejscu, a także spędzać z nim święta w określonych latach. Wówczas drugi małżonek ma obowiązek wydać mu dziecko na ten czas.
Nie można zapomnieć, że w uzasadnionych przypadkach, mając na uwadze dobro dziecka sąd może w ogóle nie orzekać o kontaktach z dzieckiem.
Mieszkanie po rozwodzie – jak z niego korzystać?
W wyroku rozwodowym sąd może również orzec o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, jeżeli małżonkowie po rozwodzie nadal będą w nim wspólnie zamieszkiwać. W praktyce wygląda to tak, że sąd wskazuje, z którego pokoju może korzystać jeden z małżonków, a z którego drugi i z których części mieszkania mogą korzystać wspólnie.
Może się jednak zdarzyć również tak, że jeden z małżonków będzie się zachowywał w taki sposób, że nie będzie możliwe wspólne zamieszkiwanie z nim. Wówczas sąd na żądanie drugiego małżonka może nakazać eksmisję.
Sąd może również dokonać podziału mieszkania – tak, że część mieszkania będzie należała do jednego z małżonków, a część do drugiego.
Możliwe jest również przyznanie mieszkania na własność jednemu z małżonków, o ile drugi małżonek wyrazi zgodę na jego opuszczenie bez dostarczania lokalu zamiennego.
Widać więc, że sposobów zagospodarowania wspólnego mieszkania jest wiele i wiele też w tej kwestii zależy od porozumienia stron w tym zakresie.
Rozwód a majątek wspólny małżonków
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa. Wspólność ta obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub jednego z nich.
Do majątku tego należą w szczególności dochody małżonków (wynagrodzenia za pracę, dochody z działalności gospodarczej itp.).
Do majątku wspólnego zalicza się również przedmioty zwykłego urządzenia domowego nawet wtedy, gdy zostały nabyte w drodze dziedziczenia, czy darowizny, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej.
Małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, jednak możliwe jest żądanie przez każdego z małżonków ustalenia nierównego udziału w majątku wspólnym z uwzględnieniem tego, w jakim stopniu przyczynił się do jego powstania. Przy czym nie ma znaczenie tylko to, że ktoś więcej zarabiał i w konsekwencji w większym stopniu przyczynił się do powstania majątku wspólnego, ale istotne jest również to, że ktoś osobiście starał się o wychowanie dzieci i prowadzenie gospodarstwa domowego.
Wspólność majątkowa ustaje po rozwodzie. O podziale majątku sąd może orzec również w wyroku rozwodowym, jeżeli nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania rozwodowego. Co do zasady po podziale majątku, małżonkowie powinni mieć równe udziały w majątku wspólnym, chyba że jeden z nich bardziej przyczyniał się do powstania tego majątku lub gdy jeden z małżonków czynił nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny.
Roszczenie o ustalenie nierównych udziałów może być dochodzone później, po sprawie rozwodowej, a nawet po sprawie o podział majątku.
Domagając się podziału majątku warto wskazać, co wchodzi w jego skład i jakiej wartości są poszczególne jego składniki.
Często zdarza się, że sąd orzeka o przyznaniu majątku (np. mieszkania) jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego.
Rozwód a zmiana nazwiska
Po pierwsze, warto wiedzieć, że o nazwisku małżonków po rozwodzie nie rozstrzyga sąd opiekuńczy. Samo orzeczenie rozwodu nie powoduje również automatycznej zmiany nazwiska po rozwodzie.
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym rozwiedziony małżonek może powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa, w terminie 3 miesięcy od prawomocnego orzeczenia rozwodu. Powrót taki jest możliwy poprzez złożenie oświadczenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem.
To, czy zdecydujesz się na powrót do poprzedniego nazwiska jest więc tylko Twoim wyborem.
Rozwód z obcokrajowcem
Do naszej Kancelarii często zgłaszają się osoby z Polski, które wzięły ślub z obcokrajowcem i chcą się z nim rozwieść.
Zasadnicze pytanie w tej kwestii brzmi – czy Polak może rozwieść się z obcokrajowcem w Polsce?
Odpowiedź na to pytanie zawiera art. 11032 polskiego kodeksu cywilnego, który stanowi, że polskie sądy mogą rozpoznawać sprawy małżeńskie, jeżeli:
- oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.
Widać więc, że nie ma przeszkód, aby wziąć rozwód z obcokrajowcem, gdy rodzina zamieszkuje w Polsce lub chociażby jeden z małżonków, zamierzający wziąć rozwód ma w Polsce miejsce zamieszkania, co znacznie ułatwia załatwianie tego typu spraw.
Może się zdarzyć tak, że nie tylko jurysdykcja sądu w Polsce będzie wyłączna i dojdzie do sytuacji, gdy jedne z małżonków złoży pozew o rozwód w Polsce, a drugi w swoim kraju. Wówczas sprawę będzie musiał rozpoznawać sąd, który pierwszy wszczął postępowanie rozwodowe, a drugi sąd takie postępowanie powinien umorzyć.
Zdrada a rozwód
Często zdarza się tak, że w małżeństwie dochodzi do sytuacji, w której jeden z małżonków dopuści się zdrady drugiego. Niekiedy małżonkowie są w stanie wybaczyć sobie takie przewinienia, jednak zazwyczaj okazuje się to niemożliwe i staje się bezpośrednią przyczyną rozwodu.
Klienci, którzy zgłaszają się do naszej Kancelarii często pytają, czy zdrada może stanowić przyczynę rozwodu.
Oczywiście rozwód może być przyczyną rozkładu pożycia małżeńskiego. Jeżeli skutkiem rozwodu jest utrata więzi między małżonkami (zarówno duchowej, fizycznej, jak i gospodarczej) to może on prowadzić do rozwodu i to z orzeczeniem o wyłącznej winie osoby, która dopuściła się zdrady. Małżonkowie w dniu ślubu przysięgają sobie bowiem wierność, a więc zdrada świadczy o sprzeniewierzeniu się temu obowiązkowi.
Chcąc udowodnić, że małżonek dopuścił się zdrady, musisz posiadać odpowiedni materiał dowodowy, który to potwierdzi. Mogą to być dowody z dokumentów lub zeznań świadków.
Nie można zapominać też o tym, że w przypadku orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków drugi ma prawo dochodzić alimentów na siebie, jeśli jego sytuacja majątkowa pogorszy się na skutek rozwodu.
Przemoc a rozwód
Podobnie, jak zdrada, również stosowanie przemocy przez jednego z małżonków wobec drugiego może być przyczyną rozkładu pożycia małżeńskiego i w konsekwencji rozwodu.
Znęcanie się nad małżonkiem jest społecznie naganne i sprzeczne z prawem i chodzi tutaj zarówno o przemoc fizyczną, jak psychiczną (słowne znęcanie się).
Stosowanie przemocy przez jednego z małżonków uzasadnia więc również orzeczenie rozwodu z jego wyłącznej winy.
Podobnie, jak w przypadku zdrady, fakt stosowanie przemocy trzeba udowodnić, mogą to być dowody ze zeznań świadków, jak i dowody z dokumentów – np. dokumentacji medycznej.
Alkoholizm a rozwód
Niestety, alkoholizm w Polsce to dość powszechny problem, który jest przyczyną rozpadu niejednego małżeństwa. Uzależnienie od alkoholu jednego z małżonków może być tragiczne w skutkach dla całej rodziny. Nadużywania alkoholu niejednokrotnie powoduje wiele patologii, zwłaszcza, gdy osoba uzależniona nie chce się leczyć. Nie bez powodu więc wiele rozwodów orzekanych jest z powodu alkoholizmu.
Alkoholizm, tak jak i przemoc, czy zdrada może powodować rozpad pożycia małżeńskiego, dlatego też może uzasadniać rozwód, również z orzeczenie o wyłącznej winie uzależnionego.
Podobnie, jak w przypadku i zdrady, jak i przemocy okoliczność, że współmałżonek jest uzależniony od alkoholu trzeba wykazać za pomocą odpowiednich środków dowodowych – głównie zeznań świadków.
Niezgodność charakterów a rozwód
Nie zawsze przyczyną rozwodu musi być wina jednej ze stron – alkoholizm, zdrada, czy przemoc. Niekiedy zdarza się, że małżonkowie po pewnym czasie stwierdzają, że zwyczajnie do siebie nie pasują, nie dogadują się, nie potrafią dojść do konsensusu i jedynie się kłócą.
Również w takiej sytuacji możliwe jest orzeczenie rozwodu. Jednak w takim przypadku trudno jest mówić o wyłącznej winie jednego z małżonków. Dlatego najlepszym rozwiązaniem będzie zgodne wniesienie o rozwód bez orzekania o winie.
Zabezpieczenie roszczeń w sprawie o rozwód
Postępowanie w sprawie o rozwód może być bardzo długie, dlatego dobrym rozwiązaniem jest wniesienie o zabezpieczenie roszczeń takich jak o uregulowanie kontaktów z dzieckiem, o świadczenia alimentacyjne, czy też o ustalenie sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania.
Takie rozwiązanie zabezpieczyć interesy zainteresowanej strony w toku postępowania rozwodowego, pokaże również, jaki stosunek ma sąd do danych roszczeń. Jeżeli sąd zdecyduje się zabezpieczyć kontakty z dzieckiem to mało prawdopodobne jest, aby w wyroku rozwodowym powództwo w tym zakresie oddalił. Podobnie, w zakresie alimentów, zazwyczaj kwota z postanowienia o zabezpieczeniu alimentów będzie zbliżona do kwoty zasądzonej przez sąd w wyroku końcowym.
Wniosek o zabezpieczenie, jeżeli jest złożony w pozwie, jest bezpłatny, dlatego też warto skorzystać z takiego rozwiązania.