Jak najszybciej uzyskać prawo do kontaktów z dzieckiem? Wniosek o udzielenie zabezpieczenia kontaktów na czas trwania postępowania

Jednym z najbardziej dramatycznych aspektów konfliktów rodzinnych jest sytuacja, gdy rodzic zostaje nagle pozbawiony możliwości widywania własnego dziecka. W naszej praktyce adwokackiej w Poznaniu często spotykamy się z rodzicami, którzy z dnia na dzień tracą kontakt z małoletnim i stają w obliczu perspektywy długotrwałego postępowania sądowego, zanim ich prawo do kontaktów zostanie formalnie uregulowane. W takich przypadkach niezwykle istotnym narzędziem prawnym jest wniosek o udzielenie zabezpieczenia kontaktów na czas trwania postępowania.

Dlaczego zabezpieczenie kontaktów jest tak ważne?

Postępowania sądowe dotyczące kontaktów z dzieckiem czy sprawy rozwodowe mogą ciągnąć się miesiącami, a w skomplikowanych przypadkach nawet latami. Dla dziecka i rodzica ten czas jest krytyczny, a każdy miesiąc bez kontaktu może prowadzić do stopniowego osłabienia więzi emocjonalnej.

Jako adwokat nieraz doradzałam klientom w takich sprawach. Swoją drogą, z psychologicznego punktu widzenia, szczególnie dla małych dzieci, kilka miesięcy to ogromny okres, w którym mogą one nawet zapomnieć wygląd rodzica, z którym nie mają kontaktu. Im dłuższa przerwa, tym trudniejsza jest później odbudowa relacji.

Z mojego doświadczenia wynika, że brak kontaktu może prowadzić również do innych negatywnych konsekwencji:

• Dziecko może czuć się porzucone przez rodzica, z którym nie ma kontaktu
• Może rozwinąć się syndrom alienacji rodzicielskiej
• Relacja może zostać zniekształcona przez jednostronny przekaz drugiego rodzica
• Powrót do normalnych kontaktów po długiej przerwie bywa traumatyczny dla dziecka

W poznańskich sądach rodzinnych wielokrotnie obserwowałam, jak sędziowie coraz bardziej doceniają znaczenie ciągłości kontaktów dla dobra dziecka, dlatego instytucja zabezpieczenia zyskuje na znaczeniu.

Kiedy można złożyć wniosek o zabezpieczenie kontaktów?

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia kontaktów może zostać złożony w dwóch podstawowych sytuacjach:

1. Całkowity brak możliwości kontaktu z dzieckiem – gdy drugi rodzic całkowicie uniemożliwia spotkania i jakąkolwiek formę komunikacji

2. Utrudnianie lub nieprawidłowa realizacja kontaktów – gdy kontakty teoretycznie są możliwe, ale działania rodzica sprawującego bezpośrednią opiekę powodują, że nie mogą być one realizowane prawidłowo

W obu przypadkach kluczowym argumentem jest dobro dziecka, które wymaga utrzymania więzi z obojgiem rodziców. W naszej praktyce adwokackiej zawsze podkreślamy, że zabezpieczenie kontaktów służy przede wszystkim interesowi małoletniego, a nie tylko prawom rodzica.

Podstawy prawne zabezpieczenia kontaktów

Wniosek o zabezpieczenie kontaktów składany jest w oparciu o:

• Art. 730 § 1 i następne Kodeksu postępowania cywilnego (ogólne przepisy dotyczące zabezpieczenia)
• Art. 755 § 1 pkt 4 k.p.c. (przepis szczególny dotyczący spraw rodzinnych)

Zabezpieczenie może być udzielone w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd, jeżeli uprawdopodobniono roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. W przypadku kontaktów z dzieckiem, interes prawny wynika z konieczności ochrony więzi emocjonalnej łączącej rodzica z dzieckiem.

Lubię powtarzać, że w sprawach rodzinnych liczy się nie tylko znajomość przepisów, ale przede wszystkim umiejętność ich skutecznego zastosowania. Dobrze uzasadniony wniosek o zabezpieczenie może diametralnie zmienić sytuację rodzica, który został pozbawiony kontaktu z dzieckiem.

Przygotowanie wniosku o zabezpieczenie kontaktów

Skuteczny wniosek o zabezpieczenie kontaktów wymaga starannego przygotowania. W naszej kancelarii przy ul. Mickiewicza często prowadzimy wstępne konsultacje, podczas których pomagamy klientom przygotować kompletny i przekonujący wniosek.

Wymogi formalne wniosku

Wniosek o zabezpieczenie powinien odpowiadać wymaganiom pisma procesowego określonym w art. 126 k.p.c., to znaczy zawierać:

• Oznaczenie sądu
• Imię i nazwisko stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników
• Oznaczenie rodzaju pisma
• Osnowę wniosku
• Dowody na poparcie przytoczonych okoliczności
• Podpis strony
• Sygnaturę akt (jeśli jest kolejnym pismem w sprawie)

Precyzyjne określenie sposobu zabezpieczenia

Kluczowym elementem wniosku jest dokładne określenie, w jaki sposób mają być zabezpieczone kontakty. Nie wystarczy ogólne stwierdzenie, że wnioskujemy o “uregulowanie kontaktów” – konieczne jest precyzyjne wskazanie:

• Dni i godzin kontaktów
• Miejsca, gdzie mają się odbywać
• Czy w obecności drugiego rodzica, czy bez
• Formy kontaktów (osobiste, telefoniczne, przez komunikatory internetowe)
• Ewentualnych szczególnych okoliczności (np. święta, urodziny, wakacje)

Pamiętam sprawę z zeszłego roku, gdy ojciec małej Zosi złożył wniosek o zabezpieczenie, ale określił sposób kontaktów zbyt ogólnikowo jako “weekendowe spotkania”. Sąd wezwał go do uzupełnienia braków, co wydłużyło całą procedurę. Gdyby od razu precyzyjnie wskazał, że wnioskuje np. o “kontakty w każdą sobotę od godz. 10:00 do 18:00 poza miejscem zamieszkania dziecka, bez obecności matki”, uniknąłby tej zwłoki.

Uprawdopodobnienie okoliczności

We wniosku należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające zabezpieczenie kontaktów, czyli wykazać:

• Dotychczasowe relacje z dzieckiem
• Fakt utrudniania lub uniemożliwiania kontaktów
• Próby polubownego rozwiązania konfliktu
• Potencjalne negatywne skutki braku kontaktu dla dziecka

Brzmi prosto, ale w praktyce sądowej bywa różnie. Warto pamiętać, że na etapie zabezpieczenia nie trzeba udowadniać tych okoliczności z całkowitą pewnością – wystarczy je uprawdopodobnić. Można to zrobić poprzez załączenie korespondencji (SMS-y, e-maile), nagrań rozmów, oświadczeń świadków czy dokumentacji potwierdzającej wcześniejsze zaangażowanie w życie dziecka.

Właściwość sądu i opłata sądowa

Sąd właściwy do rozpoznania wniosku

Właściwość sądu zależy od tego, w jakiej sprawie składany jest wniosek o zabezpieczenie:

1. W ramach postępowania o kontakty – wniosek składa się do Sądu Rejonowego (Wydziału Rodzinnego i Nieletnich), przed którym toczy się postępowanie o uregulowanie kontaktów

2. W trakcie postępowania rozwodowego – wniosek należy złożyć do Sądu Okręgowego rozpoznającego sprawę o rozwód

W przypadku gdy żadne postępowanie jeszcze się nie toczy, wniosek o zabezpieczenie można złożyć razem z wnioskiem głównym (o uregulowanie kontaktów lub pozwem o rozwód) do właściwego sądu.

Opłata sądowa

Wniosek o zabezpieczenie kontaktów złożony razem z wnioskiem głównym nie podlega dodatkowej opłacie. Natomiast jeśli składamy go w trakcie toczącego się już postępowania, podlega on osobnej opłacie w wysokości 40 złotych (zgodnie z art. 68 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

To się w głowie nie mieści, ale niektórzy klienci rezygnują ze złożenia wniosku o zabezpieczenie z obawy przed kosztami sądowymi. Tymczasem 40 złotych to symboliczna kwota w porównaniu z korzyścią, jaką jest możliwość kontaktu z dzieckiem podczas długotrwałego postępowania.

Termin rozpoznania wniosku o zabezpieczenie

Jedną z największych zalet wniosku o zabezpieczenie jest szybkość jego rozpoznania przez sąd. Zgodnie z art. 737 k.p.c., sąd rozpoznaje wniosek bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie jednego tygodnia od daty jego wpływu. Jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na rozprawie, powinna ona zostać wyznaczona w terminie miesięcznym.

Choć terminy te mają charakter instrukcyjny, nakładają na sąd swoistą “presję” czasu, co znacząco przyspiesza procedurę. W praktyce, w naszej wielkopolskiej praktyce adwokackiej obserwujemy, że sądy starają się przestrzegać tych terminów, choć zdarzają się przypadki dłuższego oczekiwania, szczególnie w sądach z dużą liczbą spraw.

Współpracując z biegłymi psychologami z Poznania, wypracowałyśmy podejście, które pokazuje, że każdy tydzień bez kontaktu jest istotny z perspektywy rozwoju dziecka. Dlatego zawsze zachęcamy do podkreślania tej kwestii we wniosku o zabezpieczenie.

Wykonalność postanowienia o zabezpieczeniu

Postanowienie o zabezpieczeniu kontaktów podlega wykonaniu z chwilą jego wydania. Co ważne, nawet jeśli druga strona złoży zażalenie na to postanowienie, nie wstrzymuje to jego wykonalności. Oznacza to, że rodzic może realizować kontakty ustalone w zabezpieczeniu od razu po otrzymaniu postanowienia.

Zastanawiałeś się kiedyś, jakie faktycznie masz prawa jako rodzic w takiej sytuacji? Warto wiedzieć, że w przypadku utrudniania realizacji kontaktów ustalonych w zabezpieczeniu, można skorzystać z procedury wykonawczej przewidzianej w art. 598¹⁵ i następnych k.p.c., włącznie z możliwością nałożenia kar finansowych na rodzica utrudniającego kontakty.

Praktyczne przykłady zabezpieczenia kontaktów

W naszej praktyce adwokackiej spotykałyśmy się z różnymi formami zabezpieczenia kontaktów, dostosowanymi do konkretnych sytuacji rodzinnych.

Przykład 1: Małe dziecko (do 3 lat)

“Zabezpieczyć roszczenie poprzez uregulowanie kontaktów ojca z małoletnią córką Zosią w ten sposób, że uprawniony będzie spotykał się z córką w każdą środę od godz. 16:00 do 18:00 oraz w każdą sobotę od godz. 10:00 do 14:00, w miejscu zamieszkania małoletniej, w obecności matki przez pierwszy miesiąc, a następnie bez jej obecności.”

Ten typ zabezpieczenia uwzględnia potrzebę małego dziecka do stopniowego przyzwyczajania się do kontaktów, szczególnie jeśli wcześniej były one nieregularne.

Przykład 2: Dziecko w wieku przedszkolnym/wczesnoszkolnym

“Zabezpieczyć powództwo poprzez uregulowanie kontaktów matki z małoletnim synem Kubą w ten sposób, że uprawniona będzie spotykała się z synem w każdy pierwszy i trzeci weekend miesiąca od piątku od godz. 17:00 do niedzieli do godz. 18:00, z prawem zabierania małoletniego poza miejsce jego stałego pobytu, a także w każdą środę od godz. 15:00 do 19:00.”

Dla dzieci w tym wieku sądy często zabezpieczają już dłuższe kontakty, włącznie z nocowaniem, co pozwala na budowanie głębszej relacji.

Przykład 3: Kontakty na odległość (rodzic mieszkający za granicą)

“Zabezpieczyć roszczenie poprzez uregulowanie kontaktów ojca z małoletnim synem Michałem w ten sposób, że uprawniony będzie miał prawo do rozmów telefonicznych lub wideorozmów z małoletnim w każdy wtorek i czwartek w godz. 18:00-19:00, a także do osobistych spotkań przez jeden weekend w miesiącu (od piątku od godz. 16:00 do niedzieli do godz. 18:00), po wcześniejszym powiadomieniu matki z 7-dniowym wyprzedzeniem.”

W przypadku rodzica mieszkającego daleko, zabezpieczenie kontaktów często obejmuje zarówno komunikację na odległość, jak i mniej częste, ale dłuższe spotkania osobiste.

Moja wspólniczka adwokat wspominała kiedyś o przypadku, gdy ojciec mieszkający w Anglii uzyskał zabezpieczenie kontaktów z 5-letnią córką w formie codziennych wideorozmów o ustalonej porze oraz jednego dłuższego (10-dniowego) spotkania co dwa miesiące. To pokazuje, że sądy potrafią elastycznie podchodzić do kwestii zabezpieczenia, uwzględniając specyficzne okoliczności.

Praktyczne wskazówki dla skutecznego zabezpieczenia kontaktów

W naszej kancelarii adwokackiej w Poznaniu wypracowałyśmy kilka kluczowych zasad, które zwiększają szanse na skuteczne zabezpieczenie kontaktów:

1. Działaj szybko

Nie zwlekaj ze złożeniem wniosku o zabezpieczenie. Im dłuższy okres bez kontaktu, tym trudniej później wykazać silną więź z dzieckiem.

2. Bądź realistyczny w swoich oczekiwaniach

Proponuj taki model kontaktów, który rzeczywiście jesteś w stanie realizować i który uwzględnia wiek oraz potrzeby dziecka. Sąd przychylniej patrzy na rozsądne, przemyślane propozycje.

3. Dokumentuj dotychczasowe zaangażowanie

Zbierz dowody swojego wcześniejszego zaangażowania w życie dziecka – zdjęcia, korespondencję, zaświadczenia ze szkoły/przedszkola, potwierdzenia zakupów dla dziecka itp.

4. Pokaż próby polubownego rozwiązania

Udokumentuj swoje starania o polubowne uregulowanie kontaktów przed złożeniem wniosku (korespondencja, propozycje mediacji itp.).

5. Skorzystaj z pomocy profesjonalisty

Dobrze przygotowany przez adwokata wniosek o zabezpieczenie znacząco zwiększa szanse na korzystne rozstrzygnięcie.

Podsumowanie

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia kontaktów to nieocenione narzędzie prawne dla rodzica, który został nagle pozbawiony możliwości widywania swojego dziecka. W obliczu perspektywy długotrwałego postępowania o uregulowanie kontaktów lub rozwodowego, zabezpieczenie pozwala na utrzymanie ciągłości relacji z dzieckiem, co ma fundamentalne znaczenie dla jego dobra i rozwoju emocjonalnego.

Kluczowe zalety zabezpieczenia kontaktów:

• Szybkość rozpoznania wniosku (teoretycznie do 7 dni)
• Natychmiastowa wykonalność postanowienia
• Możliwość utrzymania relacji z dzieckiem podczas długotrwałego postępowania
• Ochrona więzi emocjonalnej dziecka z rodzicem
• Stosunkowo niski koszt (40 zł opłaty sądowej)

W naszej praktyce adwokackiej zawsze podkreślamy, że zabezpieczenie kontaktów to nie tylko kwestia praw rodzica, ale przede wszystkim ochrona fundamentalnego prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców. Dlatego wniosek o zabezpieczenie kontaktów powinien być standardowym narzędziem w każdej sytuacji, gdy jeden z rodziców uniemożliwia lub znacząco utrudnia drugiemu kontakt z dzieckiem.

Disclaimer: Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Każda sprawa rodzinna jest indywidualna, dlatego w celu uzyskania szczegółowych informacji zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.

Zapraszamy do Kancelarii Prawa Rodzinnego: Adwokat Michalina Koligot, Adwokat Marta Krzyżanowicz, Adwokat Anna Konrady, Radca prawny Joanna Jędrzejewska ul. Mickiewicza 18a/3, 60-834 Poznań tel. +48 531 335 713 e-mail: kancelaria@prawnikodrozwodu.pl www.prawnikodrozwodu.pl