Koszty procesu o rozwód a trudna sytuacja majątkowa skarżącego- rozważania w oparciu o orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu
Koszty procesu o rozwód a trudna sytuacja majątkowa skarżącego- rozważania w oparciu o orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu
Prowadzenie postępowań sadowych, czy to cywilnych, czy o charakterze rodzinnym jak rozwód wiąże się z kosztami. Koszty te po pierwsze ktoś musi ponieść, wydatkować na wpis sadowy, adwokata, biegłych. Ktoś tez sprawę wygrywa, a ktoś przegrywa i zwykle ta osoba ma obowiązek zwrotu poniesionych przez stronę wygrywająca kosztów.
Instytucja kosztów procesu, chociaż ściśle wiąże się z prowadzeniem sporów cywilnych-w szerokim pojęciu tego słowa-o podłożu zawsze materialnoprawnym, jest instytucją, której kształt i zasady regulowane są przez przepisy kodeksu postępowania cywilnego, tj. przez przepisy procesowe. Najogólniej rzecz ujmując, koszty procesu to nakłady pieniężne ponoszone przez stronę w związku z tokiem postępowania sądowego.
Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona, która przegrała sprawę cywilną ma obowiązek zwrotu przeciwnikowi kosztów obrony, tj. tych, które są niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.
Kwestię czy i w jakim zakresie strona przegrała sprawę ocenia się według tego czy żądania strony zostały w całości lub w części uwzględnione.
W sprawi o Sygn. akt. I ACz 371/13 w wydanym w dniu 6 marca 2013 r. postanowieniu Sąd Apelacyjny w Poznaniu rozpatrywał zażalenie pozwanego uznanego za winnego rozwodu.
Sąd Okręgowy w Poznaniu obciążył skarżącego, uznając jego winę w rozwodzie, kosztami procesu
Z takim rozstrzygnięciem skarżący się nie zgodził i w części, w jakiej orzeczono o kosztach procesu zażalenie wniósł pozwany domagając się jego zmiany i zwolnienia go od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu wskazał, że nie ma żadnych dochodów a jedynym źródłem jego utrzymania jest zasiłek.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu z takim argumentem się nie zgodził wskazując:
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z zaleceniem nr R (81) 7 dotyczącym środków ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości, przyjętym przez Komitet Ministrów w dniu 14 maja 1981 r., powinno być zasadą, że – z wyjątkiem szczególnych okoliczności – strona wygrywająca otrzymuje od strony przegrywającej zwrot sum rozsądnie wydatkowanych na koszty postępowania i honoraria adwokackie (cyt. za Standardy Prawne Rady Europy. Zalecenia, Tom IV, Sądownictwo, Warszawa 1998, s. 215).
Uzasadnia to pogląd, że przewidziane w art. 102 k.p.c, odstępstwo od tej zasady może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Jak zresztą wprost wynika z treści powołanego przepisu w wypadkach „szczególnie uzasadnionych” sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Zastosowanie tego przepisu wymaga w każdym przypadku ustalenia, że istnieje taka szczególna (wyjątkowa) podstawa uzasadniająca odstąpienie od reguły określonej w art. 98 § 1 k.p.c. Nie może, taką wyłączną podstawą być trudna sytuacja majątkowa strony zobowiązanej do zwrotu kosztów stronie przeciwnej. Przeciwko takiemu poglądowi przemawia też treść art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2010 r. nr 90 poz.594 ze zm.) zgodnie z którym zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.
Bardzo mi miło, że przeczytaliście Państwo niniejszy artykuł omawiający problematykę rozwodów. Mam nadzieję, że znaleźliście Państwo odpowiedź na swoje wątpliwości i pytania dotyczące rozwodu i prawa rodzinnego. W razie dalszych pytań zapraszam do kontaktu z prawnikiem od rozwodu w Poznaniu: Joanna Jędrzejewska – Adama Mickiewicza 18a/3, 60-834 Poznań.